Η σάμπα της Βραζιλίας

Η σάμπα είναι συνώνυμη της Βραζιλίας. Ο όρος δηλώνει ένα μουσικό είδος (με πολλές διακλαδώσεις) όσο κι ένα ύφος χορού που έχει τις ρίζες του στην Αφρική, ιδίως στην Ανγκόλα και το Κονγκό· ταξίδεψε μαζί με τα φορτία των σκλάβων από τη Δυτική Αφρική και πολιτογραφήθηκε στη Μπαΐα, τη βορειοανατολική επαρχία της Βραζιλίας, αρχικά στη μορφή τής samba de roda (κύκλιος χορός). Παρότι αναγνωρίζονται αναρίθμητες παραλλαγές της σε όλη τη χώρα, συνδεδεμένες με διάφορους λαϊκούς ρυθμούς και τοπικούς χορούς που προήλθαν από τυμπανοκρουσίες, η σάμπα ως μουσικό είδος θεωρείται κυρίως η έκφραση της πόλης του Ρίο ντε Τζανέιρο (samba carioca). Ενέπνευσε μεγάλους συνθέτες και δεξιοτέχνες, όπως οι δύο που παρουσιάζουμε σε αυτό το μικρό αφιέρωμα, οι οποίοι δημιούργησαν ένα εξαιρετικά έντεχνο μουσικό ιδίωμα με αναγνωρίσιμη προσωπική σφραγίδα.

O Alfredo da Rocha Viana, περισσότερο γνωστός ως Pixinguinha (1897-1973), συνθέτης ενορχηστρωτής, φλαουτίστας και σαξοφωνίστας, θεωρείται ο πατέρας της βραζιλιάνικης έντεχνης λαϊκής μουσικής: συνδυάζοντας ιδίως το παλαιότερο είδος που είναι γνωστό ως choro με τζαζ τρόπους και αρμονίες, αφροβραζιλιανούς ρυθμούς και περίτεχνες ενορχηστρώσεις, δημιούργησε κυριολεκτικά ένα εθνικό ιδίωμα, που άφησε το αποτύπωμά του σε όλους τους μεταγενέστερους σπουδαίους συνθέτες – από τον Radamés Gnattali μέχρι τον Antonio Carlos Jobim.

Ο δεύτερος δίσκος που παρουσιάζουμε είναι προϊόν μιας ευτυχούς συνάντησης, ανάμεσα στον μεγάλο δεξιοτέχνη της κιθάρας Baden Powell (1937-2000) και τον θρυλικό στιχουργό, ποιητή, δοκιμιογράφο και θεατρικό συγγραφέα Vinicius de Moraes (1913-1980), ισόβιο συνεργάτη τού A.C. Jobim και εμψυχωτή της underground σκηνής τού Ρίο ντε Τζανέιρο. Οι Afro-sambas ηχογραφήθηκαν το 1966 και συλλαμβάνουν με αναπάντεχη αυθεντικότητα το ρίγος των ιερών τελετών και επικλήσεων του καντομπλέ. 

  

Pixinguinha, Raízes do Samba

01. Batuque Na Cozinha

02. A Tua Sina

03. Cabide De Molambo

04. Roxá

05. Yaô

06. Mironga De Moça Branca

07. Qué, Qué, Ré, Qué, Qué

08. Aí Seu Pingunca

09. Estácio Mangueira

10. Elizete No Chorinho

11. Os Oito Batutas

12. Fala Baixinho

13. Samba Do Urubu

14. Odeon

15. 1 x 0

16. Urubatan

17. De Mal Pra Pior

18. Samba Fúnebre

19. Carinhoso (feat. Roberto Inglez)

20. Sofres Porque Queres

 

           *

B. Powell - V. de Moraes, Os Afro-sambas

01. Canto de Ossanha

02. Canto de Xangô

03. Bocoché

04. Canto de Iemanjá

05. Tempo de amor

06. Canto do Caboclo Pedra-Preta

07. Tristeza e solidão

08. Lamento de Exu